Илм як соҳаи фаъолияти иисон аст. Мақсади асосии он, аз як тараф, пайдо кардани донишҳои нав ва саҳеҳ оиди фаъолияти инсон, ҳодисаҳои иљтимої, аз тарафи дигар, мураттабсозии донишҳои ба даст даромада, коркарди мафхуму категорияҳои илмї аст. Дар тамоми марҳилаҳои инкишофи љомеа инсон нисбати ҳодисаҳои иљтимої завқ пайдо карда, мекўшид оиди онҳо як тасаввуроти муайян пайдо кунад. Дар натича донишҳои алоҳидаи одамон пайдо шуда, бо рушди минбаъдаи љомеа бештар у мураккабтар мегаштанд. Дар ибтидо онҳо мазмуни мифологїдоштанд. Тасаввуротҳои алоҳидаи одамон дар бораи кайҳон, нақши инсон дар он шакли равияҳои мухталифи мифологиро гирифта буд. Умуман, афкори љамъиятии халқҳои қадим — мисриҳо, форсҳо, хитонҳо, ҳиндуҳо, юнониҳо ва дигарҳо — мазмуни мифологї дошт. Масалан, мувофиқи Ригвёда ҳамаи ҳодисаҳои олам ифодаи бевосИтаи Рита, яъне як навъ қонуни љаҳонї аст. Ақидаҳои динї-мифологии мисриёни қадим дар он буд. ки таљассуми ҳақиқат, адолат ва аз љумла адолати судї худо маат аст.
Бо болоравии љомеа инкишофи шуури инсонї донишҳои одамон низ васеътар мешуданд. Илмҳои алоҳидаи иљтимої ташаккул меёфтанд. Дар шароити муосир илмҳои мављударо одатан ба ду гурўҳ тақсиммекунанд: илмҳои табиатшиносї (физика, кимиё. геологня ва ѓ.) ва илмњоиљамъиятшиосї (фалсафа, сиёсатшиносїва ѓ.) Тасннфотн днгар низ љой дорад, ки мувофиқи он се гурўҳи илмҳо фарқ карда мешаванд: ндмҳои љамъиятї, табиї ва техникї. Агар илмҳои табнатшнносї бевосита ба ҳодисаҳои табиат сару кор дошта бошанд, пас нлмҳон љамънятшнносї шугли ҳодисаву равандҳои ҳаёти љамъиятї (ҳуқуқ. давлат. ниэомн снёсЯ, шуури љамъиятї, маданият, ахлоқ, ва ѓ.) мебошанд. Бо баробари ташаккули динҳои љаҳонї (насронї, буддї, исломї) илмҳое инкишофёфтанд, ки бо таҳлили арзишҳои динї машғуланд. Масалан, Августин, Аквинат намояндагони барљастаи илми насроннанд. Бо номи Аквннат пайдоиши назарияи насронии давлат ва ҳуқуқ алоқаманд аст. Дар рафти инкншофи дини ислом низ афкори
мусулмонї ташаккул ёфта, мазҳабҳои мухталифи ислом пайдо шуданд. Дар шароити имрўза низ назарнян мусулмонї сарчашмаи муҳими низоми ҳуқуқи мусулмонн аст.^Азин лиҳоз, илмҳои љамъиятї ба дунявї ва илоҳї такснм мешаванд, зеро днн ҳам ҳодисаи љамъиятї буда, яке аз шаклҳои шуури љамъиятї аст. Вале дар давлатҳои дунявї омўзиши он мазмуни хусусї дорад. Илмҳои махсуси љамъиятї вуљуд доранд, ки шугли омўзшпи динҳо мебошанд (атензми илмї дар собиқ ИЉШС, илми диншииосї дар шароити имрўза).
Илмҳои љамъиятїқонуниятҳои умумин иайдоиш ва таҳавулли љомеаро меомўзанд. Вазифаи асосии онҳо — мушоҳида, маънидодкунї ва пешгўии ҳодисаву равандҳои љамъиятї аст.|Дар натиљаи људошавї намудҳон алоҳидаи илмҳои љамъиягї пайдо шуданд. ба монанди, сотсиологня, психология, этика, эстетика, илмҳои иқтисодїва ѓ. Вобаста ба талаботхои нави љомеа илмҳои нави љамъиятї ташаккул меёбанд. Чунончи, солҳои охир илми сиёсатшиносї ба миён омад. ки бо тахлили ҳодисахои сиёсї машгул аст. Илми нави синергетикаи ичтимої ташаккул ёфта исгодааст, ки равандҳои тасодуфии худтанзимшавандаро меомўзад.
